Hoe kunnen Exo-skeletten werknemers ondersteunen bij fysiek belastend werk?

Onder werknemers die fysiek belastend werk uitvoeren, zoals stukadoors, lassers en zorgmedewerkers, komen aandoeningen aan het bewegingsapparaat na hun vijftigste vaker voor. Maar liefst 57% van hen ervaart klachten aan bijvoorbeeld arm, nek of rug. Hogeschool Saxion gaat samen met het Universitair Medisch Centrum Groningen, Universiteit Twente en diverse praktijkpartners in het project ‘EXOWOMDIS’ onderzoeken hoe het exo-skelet in de praktijk kan worden ingezet ter ondersteuning van werknemers in de beroepspraktijk. 

Project ‘EXOWOMDIS’

Een (passief) exo-skelet heeft als doel om de fysieke arbeidsbelasting te verminderen. Het idee is om hiermee het behoud van werk of zelfs hervatting van werknemers, veelal met chronische spier- en gewrichtsaandoeningen, te faciliteren. Het project ‘EXOWOMDIS’ wil passieve exo-skeletten zodanig inzetbaar maken dat zij geschikt zijn ter ondersteuning van werknemers, veelal werkzaam in de beroepspraktijk. In dit onderzoek ligt de focus specifiek op vakmensen met fysiek belastend werk, denk aan mensen in de zorg, stukadoors en monteurs. Het doel is om middels een exo-skelet, hen langer te behouden voor de arbeidsmarkt. Een duurzaam arbeidsperspectief komt de gezondheid en het inkomen van deze werknemers ten goede, daarnaast bespaart het kosten en draagt het bij aan een gelijkwaardige arbeidsmarkt.  

Een exo-skelet, ook wel uitwendig skelet, is een externe structuur die zorgt voor ondersteuning van het lichaam, met verende materialen kunnen krachten worden overgebracht van de ene naar de andere plek. Zo ondersteunt het de armen bij het omhoog bewegen of een gehele rug. Uit eerder onderzoek blijkt dat een exo-skelet daadwerkelijk iemands spieren ontlast, dit project wil als vervolg daarop de toepasbaarheid in de praktijk aantoonbaar maken en de barrières en effecten daarvan in kaart brengen.

Werknemers langer inzetbaar 

André Bieleman, associate lector Gezondheidsbevordering bij Saxion en tevens penvoerder: “Werknemers met fysiek belastend werk, zoals stukadoors, lassers en zorgmedewerkers, verwachten bijna twee jaar minder lang te kunnen werken. We zijn ambitieus, ons doel is om mensen met zwaar werk en reeds bestaande klachten langer inzetbaar te houden door de inzet van exo-skeletten én te achterhalen met welke factoren we hierbij rekening moeten houden.’’  

 Ziekteverzuim, chronische klachten en arbeidsongeschiktheid is niet alleen een persoonlijk maar ook een maatschappelijk probleem. In 2018 bleek 28% van al het ziekteverzuim in Nederland gerelateerd aan fysieke klachten, wat leidde tot 7 miljoen verzuimdagen en een kostenpost van 1,5 miljard euro voor werkgevers.

Om het exo-skelet in de praktijk te kunnen inzetten, worden er bij diverse beroepen en werksituaties onderzoeksessies gepland. Hierbij worden ook werkgevers en interne arbo-adviseurs aangehaakt om zo een compleet beeld te krijgen op effecten als beweegpatronen, fysiek ongemak en mentale aspecten zoals acceptatie en weerstand. Ten slotte worden aspecten als bedrijfscultuur en ethische, juridische en kostenafwegingen in kaart gebracht.  

Het project ‘Exoskeletons as technological support for physical workers with musculoskeletal disorders; towards a sustainable system approach, beyond biomechanics and marketing’ gaat in april 2024 van start en heeft een looptijd van zes jaar. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).