De ervaringen en behoeften van inwoners en patiƫnten vormen een belangrijke bron van kennis. Om veranderingen in de zorg goed vorm te geven, is die ervaringskennis onmisbaar. Dit maakt participatie door patiƫnten, cliƫnten, naasten en inwoners cruciaal voor het succes van de Juiste Zorg op de Juiste Plek. Hoe is het gesteld met inwoner- en patiƫntenparticipatie in Nederland? Welke knelpunten zijn er? En wat zijn veelbelovende ideeƫn om participatie beter aan te pakken? Bekijk op deze pagina publicaties, tools en praktijkvoorbeelden.
Voordelen van inwoner- en patiƫntenparticipatie
- Participatie door inwoners en patiƫnten kan op verschillende manieren een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van leven van mensen.
- Het geeft inzicht in de behoeften en wensen van mensen die zorg ontvangen
- Het geeft inzicht in de ervaringen die mensen hebben met de zorg en in de gevolgen in hun dagelijks leven
- Het levert nieuwe ideeƫn op om knelpunten in de zorg te verbeteren
- Het biedt een klankbord om plannen voor verbetering van de zorg voor te leggen aan de primaire doelgroep
- Het kan draagvlak helpen creƫren bij inwoners en patiƫnten(organisaties) om veranderingen door te voeren
Tools & handreikingen voor inwonerparticipatie

-
Randvoorwaarden voor succesvolle inwonerparticipatie PDF (391 kB)
Het RIVM publiceerde een handreiking om te komen tot succesvolle inwonersparticipatie. De informatie is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar inwonerparticipatie bij regionale initiatieven in Nederland en op internationale literatuur. Dit product is onderdeel van de Lerende evaluatie Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP).Ā
-
Leidraad Burgerplatform | Nivel PDF (1 MB)
Deze leidraad is bedoeld als praktische handleiding voor het organiseren, uitvoeren, analyseren en rapporteren van een BurgerPlatform als methode om burgers te betrekken bij onderzoek en beleid.
-
Regionale netwerken van bewonersinitiatieven | Nederland Zorgt Voor Elkaar
Op de website van Nederland Zorgt Voor Elkaar tref je een overzicht van regionale netwerken van bewonersinitiatieven.
-
Gouden Boek | Zorgbelang Fryslân PDF (374 kB)
16 gouden tips voor raadpleging van burgers en patiƫnten voor zorgbeleid (tijdens een pandemie).
-
6 tips voor samenwerken met inwoners | PGOsupport
Hoe zoek je als organisatie de samenwerking met inwoners? Initiatiefnemers van 4 projecten in regio Utrecht delen hun tips en ervaringen op de website van PGOsupport.
-
Toolbox: Samen met inwoners werken aan een betere toegang | Movisie
Deze toolbox is bedoeld om gemeenten te inspireren dieĀ inwoners willen betrekken.Ā Movisie heeft de toolbox ontwikkeld binnen het verbetertraject 'Toegang'.
Tools voor patiëntenparticipatie

-
Kennispagina patiëntenparticipatie | Patiëntenfederatie Nederland
De Patiëntenfederatie Nederland heeft een pagina ontwikkeld waar veel informatie over patiëntenparticipatie samenkomt. Zo vind je er informatie over verschillende vormen en niveaus van participatie en een schematisch plan van aanpak.
-
Ikzoekeenpatiënt.nl | Patiëntenfederatie Nederland
Ben jij bezig met een project, regioplan of onderzoek gericht de Juiste Zorg op de Juiste Plek? En zoek je patiƫnten die hierin kunnen participeren? Ikzoekeenpatiƫnt.nl helpt je hierbij. Ikzoekeenpatiƫnt.nl gaat op basis van jouw behoeften op zoek naar de juiste patiƫnt.
-
De participatiecirkel | Patiëntenfederatie Nederland PDF (328 kB)
De participatiecirkel maaktĀ de verschillende vormen van patiĆ«ntenparticipatie inzichtelijk. Per vorm zie je ook in hoeverre de patiĆ«nt invloed heeft of kan uitoefenen op het traject.Ā
-
Werkwijzer voor participatie bij de uitvoering van projecten | ZonMw
-
Visie en tips van patiëntenvertegenwoordigers | PGOsupport
Hoe critical friends participeren bij zorgvernieuwing? PGOsupport sprak met betrokken patiëntvertegenwoordigers binnen het programma 'Zorg Dichterbij' van het Tergooi MC over hun ervaringen en tips. Het leverde 7 concrete tips en een duidelijke visie op. Daarnaast biedt een tweede artikel inzicht in de ervaringen en tips van de betrokken programma-manager en stafmedewerker.
In de praktijk
Onderzoeken, artikelen & andere publicaties
-
Kennisvraag: De Juiste Zorg Op de Juiste Plek. Het betrekken van burgers | Nivel PDF (1 MB)
Burgers willen best meedenken over de toekomst van het zorgstelsel en de Juiste Zorg op de Juiste Plek en zijn daartoe ook goed in staat, blijkt uit onderzoek van het Nivel.Ā
-
Onderzoeksrapport: Beter beleid met ervaringskennis van inwoners | Movisie PDF (1 MB)
Op veel plekken experimenteren gemeenten en inwoners met een nieuwe invulling van patiĆ«nten- en inwonerparticipatie bij de aanpak van (sociaal)maatschappelijke vraagstukken. Movisie onderzocht 5 vernieuwende aanpakken van verschillende gemeenten en bracht de inzichten samen in het rapport āBeter beleid met ervaringskennis van inwonersā.
-
Onderzoeksrapport: Burgers in de boardroom | XpertiseZorg PDF (4 MB)
Burger- en patiƫntenparticipatie komt in de praktijk nog onvoldoende van de grond. XpertiseZorg heeft daarom een onderzoek uitgevoerd naar de factoren die effectieve participatie in de weg staan. Met de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport kunnen partijen in de zorg aan de slag om participatie van burgers en patiƫnten verder te brengen.
-
Consumentenpanel: Betrokkenheid van burgers bij JZOJP | Nivel PDF (389 kB)
innen het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg is onderzocht hoe burgers betrokken willen worden bij JZOJP praktijkinitiatieven en onderzoek.Ā
Inwonerparticipatie of patiëntenparticipatie?
Bij inwonerparticipatie gaat het om het betrekken van inwoners, maar ook om de eigen betrokkenheid van inwoners. Door inwonersinitiatieven te faciliteren of in te spelen op ideeën en denkkracht van inwoners kan inwonerbetrokkenheid worden vergroot.
In het verlengde daarvan ligt patiƫntenparticipatie. Hierbij gaat het om het betrekken van mensen bij zorg-, hulp- en dienstverlening waar zij een beroep op doen.