Wandelen om diabetes te voorkomen

Bewegen helpt om diabetes type 2 te voorkomen en om de bijwerkingen te verminderen bij mensen die al diabetes type 2 hebben. De uitdaging is om mensen met diabetes en mensen met een verhoogd risico daarop in beweging te krijgen. De Nationale Wandeluitdaging van de Bas van de Goor Foundation ondersteunt laagdrempelige wandelgroepen in het hele land. “We willen niet wachten op diabetes, maar mensen in beweging brengen om het te voorkomen.”

Bas van de Goor en andere wandelaars met een T-shirt van de Bas van de Goor Foundation
© Bas van de Goor Foundation

In Nederland hebben naar schatting 1,1 miljoen mensen diabetes type 2. Daarnaast zijn er ongeveer 1,4 miljoen mensen met een verhoogd risico op diabetes. Wandelen kan helpen om het risico te verlagen. De Nationale Wandeluitdaging van de Bas van de Goor Foundation ondersteunt laagdrempelige wandelgroepen in het hele land. 

In Nederland hebben naar schatting 1,1 miljoen mensen diabetes type 2. Dit is de meest voorkomende vorm van diabetes, aangezien 9 op de 10 mensen met diabetes deze variant hebben. Daarnaast zijn er ongeveer 1,4 miljoen mensen met een verhoogd risico op diabetes. Denk aan mensen met hart- en vaatziekten, overgewicht, obesitas, mensen met een migratieachtergrond en mensen waar diabetes type 2 voorkomt in de familie.

De Nationale Wandeluitdaging bestaat uit twintig wekelijkse wandelingen onder leiding van een wandelbegeleider. Alle wandelgroepen startten altijd in het voorjaar en finishten gezamenlijk op ons landelijke festival eind september. Sinds dit jaar bepaalt de wandelbegeleider zelf het startmoment van de groep. Je kunt dus ook twee wandelgroepen in een jaar doen.

Bas van de Goor
© BvdGF, Bas van de Goor

Eind september organiseert de Bas van de Goor Foundation een landelijk festival voor alle deelnemers aan de wandelgroepen. Dit is een mooi moment om het samen wandelen en werken aan je gezondheid te vieren. In 2024 kwamen 3000 mensen naar het Openlucht Museum in Arnhem. Dit jaar vindt het festival plaats bij Paleis het Loo in Apeldoorn.

Niet wachten op diabetes

Behalve op mensen met diabetes richt de Nationale Wandeluitdaging zich ook op mensen met overgewicht, ouderen, mensen met hart- en vaatproblemen, obesitas en mensen met een migratieachtergrond. “Die verbreding hebben we sinds vorig jaar echt ingezet”, zegt voormalig topvolleyballer Bas van de Goor. “We willen niet wachten op diabetes, maar bijdragen aan de preventie ervan. We hebben toen ook de naam gewijzigd van Nationale Diabetes Challenge naar Nationale Wandeluitdaging.” 

Een belangrijke focus van de wandelgroepen is het sociale aspect. “We willen de drempel om mee te doen zo laag mogelijk houden”, zegt operationeel manager Mariëlle Durieux. “Meedoen met de Nationale Wandeluitdaging moet vooral leuk zijn. De kracht van het programma is dat het alleen om bewegen gaat. Als deelnemers samen na afloop een kopje koffie met elkaar drinken is dat nog beter voor de sociale verbinding.” 

Inzetten voor lotgenoten

De Nationale Wandeluitdaging begon in 2014 als de Nationale Diabetes Challenge, vertelt Bas van de Goor. Hij heeft zelf diabetes type 1 en besloot na zijn sportcarrière zich in te zetten voor lotgenoten. Met de Bas van de Goor Foundation organiseerde hij diverse uitdagende sportieve evenementen op spannende locaties, zoals Marokko en IJsland. 

“In IJsland raakte ik in gesprek met schaatser Carl Verheijen, destijds directeur van gezondheidscentrum De Nije Veste in Nijkerk. Hij organiseerde daar wandelgroepen met diabetespatiënten om hen meer greep op hun aandoening te geven. Dat motiveerde mij om ook meer op mensen met diabetes type 2 te focussen; dat is een veel grotere doelgroep waarmee we meer impact kunnen bereiken.”  

Mariëlle Durieux
© BvdGF, Mariëlle Durieux

Steun bij start wandelgroep

Wandelgroepen worden vaak vanuit het sociaal domein gestart en soms door eerstelijns zorgverleners zoals huisartsen, leefstijlcoaches en/of fysiotherapeuten.  De Bas van de Goor Foundation ondersteunt daarbij. Wie een wandelgroep aanmeldt ontvangt onder meer een handboek vol informatie, een eigen websitepagina over de lokale wandelgroep, materiaal om deelnemers te werven, trainingsschema’s en een wachtkamervideo. 

“Samenwerking tussen partners in de wijk uit het zorg-, sport-, en sociaal domein bepaalt voor een groot deel het succes van een wandelgroep”, zegt Durieux. “Het is belangrijk om met andere professionals de mogelijkheden om samen te werken te verkennen en taken en rollen te verdelen. Als je een wandelgroep start bij ons geven we tips over het vinden van samenwerkingspartners en wie welke rol op kan pakken. Soms wandelt een huisarts of praktijkondersteuner mee. Die kan dan meteen iets vertellen over gezondheid en andere onderwerpen die eventueel spelen bij de groep.” 

Blijven bewegen

De foundation monitort de resultaten van de wandeluitdaging en bevraagt ieder jaar deelnemers en wandelbegeleiders. Na de 20 weken blijven mensen gemiddeld meer bewegen dan daarvoor. Deelnemers zetten gemiddeld ongeveer 9800 stappen per dag, ten opzichte van gemiddeld 5200 stappen voorafgaand aan de Nationale Wandeluitdaging. Dat is dus een toename van zo’n 4600 stappen per dag. 

Daarnaast verbetert de lichamelijke en mentale gezondheid. Deelnemers voelen zich fitter en slapen beter. Onderzoek van het LUMC toont aan dat de bloedsuikerregulatie verbetert. Doordat deelnemers meer gaan bewegen, verliezen ze gewicht en daalt hun BMI. De wandelaars ervaren ook een hogere kwaliteit van leven. Ze beleven plezier aan het sociale aspect van het wandelen. “De deelnemers motiveren elkaar ook”, weet Durieux. “Ze stimuleren elkaar om elke week opnieuw te komen.” 

Subsidies en fondsenwerving

In tegenstelling tot de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) is wandelen met de Nationale Wandeluitdaging geen verzekerde zorg. De foundation is onder andere afhankelijk van subsidies en fondsenwerving. Financiële ondersteuning komt onder meer van het ministerie van VWS, zorgverzekeraar Menzis en farmaceutisch bedrijf Novo Noordisk.  

Voor het jaarlijkse festival krijgen ze steun van festivalpartner Abbott. Daarnaast zijn er gemeenten en provincies die de Nationale Wandeluitdaging actief ondersteunen, zoals de provincie Groningen en de gemeenten Den Haag, Tilburg, Almelo en Westland.  

Bas van de Goor aan de wandel met een wandelgroep
© Bas van de Goor Foundation

Breder inzetten op preventie

De Nationale Wandeluitdaging helpt om mensen met diabetes en mensen met een verhoogd risico daarop in beweging te brengen en zo hun gezondheid te verbeteren. Bas van de Goor pleit ervoor om veel breder in te zetten op preventie. “We maken ons zorgen om ontwikkelingen in de samenleving.   Mensen bewegen steeds minder en zitten steeds langer.

“Als we de gezondheid willen verbeteren en risico’s verlagen, moeten we preventie breed oppakken. Niet alleen VWS, maar ook het ministerie van Sociale Zaken, het onderwijs en werkgevers hebben een rol om gezondheidsachterstanden te verminderen. Het zou ook helpen als de financiering eenvoudiger wordt en de schotten tussen het medisch en het sociaal domein worden weggenomen.” 

Meer informatie over de Nationale Wandeluitdaging