Leidse zorprofessionals leren geldzorgen beter herkennen
In de pilot Samen Duurzaam Helpen werkt de stichting Voor Elkaar Leiden aan betere hulp aan mensen met geldzorgen. Inwoners kunnen binnenlopen bij de spreekuren ‘Papier en Geld’ voor advies over administratie en financiën. Tegelijk stimuleert de stichting professionals in zorg en welzijn om geldzorgen te signaleren en door te verwijzen naar het spreekuur en SchuldHulpMaatje.
Voor Elkaar Leiden is een grote speler op het gebied van non-profit vrijwilligerswerk. Armoede, eenzaamheid, participatie via werk, het komt allemaal langs. In 2024 heeft de stichting zo’n tweeduizend Leidenaren geholpen. Een van de pijlers is SchuldHulpMaatje, dat een programma ‘Gezond met geld’ kent. Onder dat programma vallen onder meer inloopspreekuren zoals ‘Papier en Geld’.
Laagdrempelig spreekuur
De spreekuren zijn op locaties waar al buurtinteractie is, zodat de drempel om binnen te lopen laag is. Denk aan buurtcentra, maatschappelijke centra of vrouw- en kindcentra. “Het is niet spannend, want je kunt het gebouw om tien redenen binnenlopen”, zegt directeur Angela de Jong van Voor Elkaar Leiden. “Zo hopen we steeds meer mensen met (beginnende) financiële zorgen op tijd te bereiken en zo ook gezondheidsproblemen te verminderen of te voorkomen. In Leiden, en later in meer gemeenten.”
De wijken en locaties zijn gekozen op basis van data, legt De Jong uit. “We hebben een dashboard waarop we kunnen zien in welke wijk financiële zorgen het meest voorkomen. Leiden Mors sprong er een tijd geleden duidelijk uit. Zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid en het Achterstandsfonds besloten vervolgens daar het inloopspreekuur ‘Papier en Geld’ te financieren.”
Gezondheidsklachten en financiële zorgen gaan vaak samen
De Jong vertelt over de oorsprong van de pilot: “We concludeerden dat we een aanvulling kunnen zijn op de zorg- en welzijnssector. Die professionals en vrijwilligers komen al achter de voordeur. Dan komen financiële zorgen soms ter sprake. En gezondheidsklachten en financiële zorgen zijn vaak verweven, denk aan stress of slaapproblemen. Ons beeld is dat professionals zich hier nog veel bewuster van kunnen worden.”
Ze geeft een voorbeeld: “Een inwoner komt bij de apotheker met een recept voor een zalfje. De apotheker pakt het voorgeschreven medicijn. Maar de inwoner kan vervolgens de benodigde 16 euro niet betalen, verzint een smoes en vertrekt zonder de zalf. En dus zonder behandeling.”
Te kleine voetbalschoenen
“Of denk aan de voetbalclub. Een kind draagt te kleine schoenen, en de trainer merkt dat op. De ouders doen alsof ze nog geen tijd hadden om nieuwe te kopen. Maar in werkelijkheid kunnen ze het niet betalen. Schaamte en stress zorgen ervoor dat mensen zich terugtrekken. Ze isoleren zich en denken negatiever, wat leidt tot gezondheidsproblemen.
“Wij willen daar ook zijn — waar de apotheker en de trainer zijn — zodat signalen direct worden opgepikt. En we die inwoner kunnen aanbieden om te helpen.”
Zorgkosten voorkomen
Het voorkomen van financiële problemen is in de eerste plaats belangrijk voor de persoon zelf. Maar ook andere partijen hebben baat bij het voorkomen van geldzorgen, zegt De Jong. “Huisartsen zien vaak mensen met psychosomatische klachten, waarbij financiële zorgen spelen. De zorgverzekeraar en de gemeente hebben ook een belang: als je er niet vroeg bij bent, stijgen de zorgkosten uiteindelijk.”
Eigen initiatief
“We willen dat iemand met financiële zorgen uiteindelijk zelf het initiatief neemt om met ons in contact te komen. Maar een fysiotherapeut kan bijvoorbeeld wel aangeven dat er laagdrempelige hulp beschikbaar is. Die hoeft dan alleen onze stichting te mailen met naam en telefoonnummer. De fysio is daarna niet meer betrokken en ontvangt geen rapportages.
“Onze stichting zit door de hele stad. Zo hopen we in Leiden, en later in meer gemeenten, steeds meer mensen met (beginnende) geldzorgen vroegtijdig te bereiken, zodat de problemen niet uit de hand lopen en ze aan een oplossing kunnen werken. En zo ook gezondheidsproblemen te verminderen of te voorkomen.”
Tips voor andere initiatieven en vrijwilligers
- Je hebt zeven bakjes koffie nodig, daarna komt de grotere vraag. Heb geduld.
- Denk niet dat je dit ‘even’ voor mensen doet.
- Pas je aan. Vrijwilligers hebben allemaal andere achtergronden, maar kiezen bijvoorbeeld hun woorden of kleding bewust.
- Zorg- en welzijnspartners mogen geen administratieve last ervaren. Maak het zo makkelijk mogelijk.
