Netwerken over de lijnen heen

Mensen met complexe en chronische aandoeningen hebben te maken met allerlei verschillende zorgverleners, zoals de huisarts en de medisch specialist, maar ook thuiszorg en de apotheek. Het is belangrijk dat deze zorgverleners van elkaar weten wat ze doen, zodat de professional ingezet kan worden op het moment dat dit meerwaarde heeft voor de patiënt. Dichtbij huis als het kan, verder weg als het moet. Steeds meer zorgprofessionals richten hun pijlen daarom op het organiseren van netwerken rondom de patiënt. 

Wat is er nodig voor een geslaagd netwerk?

In samenwerking met de Federatie Medisch Specialisten (FMS) organiseerde JZOJP op 10 februari een expertsessie ‘Netwerken over de lijnen heen’. Daarin stond de vraag centraal: wat is er nodig om een geslaagd netwerk over de lijnen heen tot stand te brengen? In de sessie deelde het Nederlands Hart Netwerk haar ervaringen met het opzetten van zo’n netwerk, om houvast te geven aan partijen die hier in de praktijk mee aan de slag willen. 

Netwerken rond hartaandoeningen

Tijdens de bijeenkomst stond het Nederlands Hart Netwerk (NHN) centraal: een samenwerking tussen zorgaanbieders in de 1e, 2e en 3e lijn in Zuidoost Brabant. Het doel van het NHN is om de beste uitkomsten voor de patiënt te behalen. Het NHN is uniek in haar soort, omdat zij – naast de organisatie van zorg - veel wetenschappelijk onderzoek doet naar de effecten van netwerkgeneeskunde.   

Bij het opzetten van een netwerk rondom een specifieke hartaandoening volgt het NHN een vast stramien, dat bestaat uit vijf fasen:

1. Samenwerking tussen 1e, 2e en 3e lijn tot stand brengen en via een vast aantal stappen tot een transmurale zorgstandaard komen;
2. De transmurale zorgstandaard implementeren in de praktijk;
3. De implementatie toetsen met een audit;
4. De zorgstandaard verbeteren op basis van de patiëntendata, audit-uitkomst, literatuur en innovaties;
5. Resultaten presenteren.

Fase 2, 3 en 4 volgen een PDCA-cyclus (Plan, Do, Act, Check) en lopen dus voortdurend door: netwerken worden steeds verbeterd aan de hand van nieuwe data en inzichten.

Kostenbesparing van 25%

De eerste resultaten van de netwerken binnen NHN zijn veelbelovend. Voor de hartaandoeningen atriumfibrilleren en hartfalen is dankzij de aanpak van het NHN een significante verbetering van de patiënt-relevante uitkomsten aangetoond. Uit een evaluatie van NHN en zorgverzekeraar CZ blijkt verder dat de aanpak leidt tot een kostenbesparing van ongeveer 25%.

18.000 inwoners gescreend op atriumfibrilleren

Door samen te werken binnen de hele zorgketen zijn meerdere transmurale projecten opgezet. Uit een van deze projecten bleek dat atriumfibrilleren goed te screenen is in de eerstelijn. Patiënten met een verhoogd cardiovasculair risico worden nu door huisartsen gescreend. Inmiddels is dat bij 18.000 inwoners gebeurd, waardoor er al meer dan 90 gevallen van atriumfibrilleren zijn ontdekt. Deze patiënten krijgen nu de juiste medicatie, waardoor het risico op een CVA aanzienlijk lager is. Daarnaast is er voor hartfalenpatiënten telemonitoring ingezet in de 1e, 2e en 3e lijn. Daarmee kunnen zij beter gevolgd worden in de thuissituatie.

Tweeledige bekostiging

De bekostiging van het NHN is tweeledig. Het kwaliteitsorgaan van de organisatie is verantwoordelijk voor de continue kwaliteitsverbetering, middels een PDCA-cyclus, voor de hartaandoeningen waar het NHN op richt. Dit onderdeel wordt bekostigd door zorgverzekeraars CZ en VGZ. Het NHN voert ook wetenschappelijk onderzoek uit. Dit wordt op verschillende manieren gefinancierd, zoals via een vergoeding voor deelname aan wetenschappelijk onderzoek en bijdragen vanuit de farmaceutische en medical device industrie.

Met deze bekostigingsstructuren worden (nog) niet alle kosten en inspanningen binnen het netwerk vergoed. Daarom doet het NHN nu samen met onder meer zorgverzekeraars onderzoek naar de meest geschikte bekostiging voor netwerkgeneeskunde. 

Inzichten delen

De Federatie Medisch Specialisten heeft, samen met de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie en de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen, de implementatiekaart Netwerkgeneeskunde bij hartfalen ontwikkeld. In deze kaart worden veel van de besproken inzichten over het opzetten van een netwerk gedeeld. Deze implementatiekaart kan ook gebruikt worden voor andere netwerken. 

Wil je meer weten over netwerkvorming voor hartpatiënten? Het programma NVVC Connect werkt aan verbetering van de zorg voor hartpatiënten door netwerkgeneeskunde te faciliteren, te optimaliseren en te ondersteunen.