Zelfhulpgroepen voor toekomstbestendige zorg

Om de zorg toekomstbestendig te maken is het nodig om de zelfredzaamheid van mensen te versterken. Een nieuw initiatief om de veerkracht van mensen te vergroten, is de inzet van hulp via zelfhulpgroepen. Naast een informele toegang tot zorg biedt deze aanpak een aanvulling op de reguliere zorg. Hoe werken zelfhulpgroepen en wat zijn de voordelen ervan? De expertgroep JZOJP ervaarde aan den lijve hoe eenvoudig het is om hulp te vragen en om snel waardevolle hulp te bieden in een inspirerende sessie met de initiatiefnemers van Zelfregietool.nl.

Hoe kan de inzet van zelfhulpgroepen verder worden gebracht?

In deze expertsessie stonden de ervaringen centraal die Burgerkracht Limburg heeft met het opzetten van zelfhulpgroepen en de website Zelfregietool.nl. Heel toepasselijk vroegen Wim Venhuis (projectleider zelfhulp/zelfregie) en Jo Maes (voormalig directeur) van Burgerkracht Limburg in deze sessie tot slot zelf om hulp. We dachten mee over de vraag: hoe brengen we het initiatief van zelfhulpgroepen een stap verder?

Zelfhulpgroepen en Zelfregietool.nl

In zelfhulpgroepen delen mensen met vergelijkbare problematiek onder begeleiding van ervaringsdeskundigen hun zorgen, problemen en oplossingen over verschillende onderwerpen. De herkenbare verhalen, tips om met problemen om te gaan én te voorkomen geven deelnemers het gevoel van zelfregie. Daardoor hoeven ze niet altijd professionele hulp in te zetten. Het is laagdrempelig, kosteloos en (bijna) iedereen kan eraan deelnemen. 

In deze video wordt kort uitgelegd wat zelfhulpgroepen zijn en wat de voordelen zijn:

In de regio Heerlen en Sittard-Geleen zijn de eerste zelfhulpgroepen opgericht in samenwerking met CZ. Burgerkracht heeft in drie jaar ongeveer 200 zelfhulpgroepen opgericht die elkaar als netwerk versterken. Wie een zelfhulpgroep wil oprichten, krijgt daarvoor scholing en training. Burgerkracht ondersteunt mensen (ervaringsdeskundigen) met het opzetten van een groep. 

De website Zelfregietool.nl is ontwikkeld als informatieplatform om vragen te stellen en het aanbod van zelfhulpgroepen in beeld te brengen. Verder lees je hier persoonlijke verhalen en praktische informatie en tips over bijvoorbeeld het oprichten van een zelfhulpgroep. 

Een mooie actuele toevoeging op Zelfregietool.nl is de pagina over Coronahulp van lotgenoten. 

Positieve effecten zelfhulpgroepen

In Duitsland, België en Engeland hebben zelfhulpgroepen al vele jaren een prominente plaats in het zorgstelsel. Onderzoek naar de Sociale Return On Investment (SROI) laat zien dat elke euro vijf euro extra oplevert. Vertaal je dit naar zorg dan betekent dat aanzienlijk minder druk op de reguliere zorg. Daarnaast wordt via zelfhulp steeds vaker een verbinding gemaakt tussen het gezondheidsdomein en het sociale domein. 

Andere voordelen van zelfhulpgroepen zijn:

• Zeer korte wachtlijsten
• Mensen zijn nooit uitbehandeld
• Ook aandacht voor niet-medische zaken
• Aanvulling op huidig wegvallen van sociaal netwerk
• Preventieve werking
• Laagdrempelig

Hoe brengen we het initiatief van zelfhulpgroepen een stap verder?

Wim Venhuis en Jo Maes benadrukken de kracht van gelijkwaardigheid en empathie binnen zelfhulpgroepen die noodzakelijk is voor herstel en zelfhandhaving. Tot slot stelden zij de deelnemers aan de expertsessie de vraag: hoe gaan we van de pioniersfase in Limburg naar het landelijk uitrollen van zelfhulpgroepen als informele zorgvoorziening. 

In kleine groepen wisselden deelnemers kennis en tips uit waar de initiatiefnemers van Zelfregietool.nl mee aan de slag kunnen. Daarnaast wordt komende periode in samenwerking met de deelnemers aan de expertsessie een aantal acties opgepakt, zoals het versterken van de communicatie over het onderwerp en het gericht onder de aandacht brengen van het initiatief met bijbehorende tools bij brancheorganisaties.